سقف بتنی مجوف و بلوک سقفی حاصل از عناصری که وزن هر متر مربع آن در مقایسه با سقفهای توپر متداول نظیر تیر آهن ضربی کمتر است عناصر متشکله آن عبارتند از الف تیرچه‌های پیش‌ساخته( فلزی یا بتنی) بعنوان عنصر کششی و باربر ب قطعات پرکننده توخالی(مجوف) بعنوان قالب ج بتن به عنوان عنصر ترکیبی، پوششی و فشاری د میلگردهای حرارتی و توزیع بار

کلیات:

سقف بتنی مجوف و بلوک سقفی حاصل از عناصری که وزن هر متر مربع آن در مقایسه با سقفهای توپر متداول نظیر تیر آهن ضربی کمتر است. عناصر متشکله آن عبارتند از:

الف: تیرچه‌های پیش‌ساخته( فلزی یا بتنی) بعنوان عنصر کششی و باربر

ب: قطعات پرکننده توخالی(مجوف) بعنوان قالب

ج: بتن به عنوان عنصر ترکیبی، پوششی و فشاری

د: میلگردهای حرارتی و توزیع بار

عناصر فوق‌ا لذکر با مشخصات مشروحه زیر تهیه می‌گردند.

الف- تیرچه‌های پیش‌ساخته

1- تیرچه تمام فولادی– که قطعات نبشی، سپری، تسمه و یا ورق خم شده تهیه می‌شود. تیرچه فلزی که بطور معمول از ورق خم شده تهیه می‌گردد از دو قسمت فوقانی و تحتانی تشکیل می‌گردد. اتصال این دو قسمت بوسیله تسمه و با ضمائمی که بوسیله پرس در ورق ایجاد گشته با جوش الکتریکی صورت می‌گیرد.

لازم به تذکر است که بدلیل مصرف زیاد ورق آهن تیرچه‌ها و سنگینی ناشی از آن، در حال حاضر این تیرچه‌ها متداول نمی‌باشد.( شکل 1)

2- تیرچه‌های تمام بتن مسطح- از بتن و میلگرد( آجدار* )تهیه می‌شوند( شکل 2). خربای بعضی از انواع این تیرچه‌ها از ورق و یا تواماَ ارزاق و میلگرد می‌باشد.( شکل 3)

توجه فایل بدون تصویر میباشد

بهینه سازی مصرف سوخت در کشور به منظور اجرای برنامه های بهینه سازی و در جهت تحقق و دستیابی بر اهداف مورد نظر برنامه پنج ساله سوم توسعه ، سازمان بهینه سازی مصرف سوخت کشور (IFCO) وابسته به شرکت ملی نفت ایران (NIOC) تشکیل گردید

مقدمه

بهینه سازی مصرف سوخت در کشور به منظور اجرای برنامه های بهینه سازی و در جهت تحقق و دستیابی بر اهداف مورد نظر برنامه پنج ساله سوم توسعه ، سازمان بهینه سازی مصرف سوخت کشور (I.F.C.O) وابسته به شرکت ملی نفت ایران (N.I.O.C) تشکیل گردید .
این سازمان در مراستای اجرای سیاست های استراتژیک بخش انرژی کشور و نیز طبق ماده 121 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی کشور در بخش انرژی مبنی بر اعمال صرفه جویی ، منطقی کردن مصرف انرژی و حفظ محیط زیست و تحقق هر چه بهتر سیاست ها با اهداف جلوگیری از اتلاف منابع تجدیدناپذیر و ارتقاء کارآیی مدیریت انرژی فعالیت می نماید . فعالیتهای سازمان بهینه سازی مصرف سوخت کشور در زیر بخشهای خودرو ، حمل و نقل ساختمان مسکن و صنعت متمرکز گردیده است .
با توجه به موارد فوق الذکر سهم مصرف سوخت در ساختمان های حدود 38% از سوخت کشور می باشد .
چنانچه اقدامات بهینه سازی در ساختمان ها (مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان ) انجام نگردد و طبق روال کنونی به مصرف ادامه دهیم طی سالهای 1381 الی 1390 به میزان هفتاد میلیارد دلار مصرف سوخت خواهیم داشت . (منبع و مأخذ سازمان بهینه سازی سوخت کشور است )

موارد بهینه سازی در ساختمانها :

موارد بهینه سازی به طور اختصار عبارتند از :

1- عایقکاری حرارتی پوسته خارجی ساختمان
2- مواد و مصالح مورد استفاده برای عایقکاری حرارتی پوسته خارجی ساختمان
3- پنجره ها
4- درزگیری
5- عایقکاری حرارتی پوسته ساختمان
6- جزئیات اجرایی ‍: عایقکاری دیوارها ، عایقکاری سقفها ، عایقکاری کفها
7- اقدامات بهینه سازی در طراحی تاسیسات ساختمانها
8- مقایسه هزینه های اقدامات بهینه سازی و سایر هزینه های موجود در ساختمانها

1 - عایقکاری حرارتی پوسته خارجی

ساختمان به واسطه نوع مصالح مصرفی و گونگی قرارگیری اجزاء پوسته خارجی می تواند دمای داخل خود را تا مدتی حفظ نماید به دلیل اینکه همواره ساختمان با محیط اطراف خود مشغول تبادی دمایی است در تابستان گرمای بیرون از طریق سقف ، دیوارها و پنجره ها به داخل ساختمن نفوذ می کند و در زمستان هوای داخل ساختمان که با صرف هزینه و مصرف سوخت گرم گردیده است از طریق پنجره ها و سقف و کف با بیرون تبادل حرارتی نموده و فضای داخل سرد می شود و ما دوباره باید برای گرم کردن آن سوخت مصرف کنیم .
اقدامات بهینه سازی سعی بر آن دارند که این تبادل گرمایی بین فضای کنترل شده داخل ساختمان و فضای بیرون را به حداقل برسانند .

2- مواد و مصالح مورد استفاده برای عایقکاری حرارتی پوسته خارجی ساختمان

برای عایقکاری حرارتی پوسته خارجی ساختمان اعم از دیوارها ، سقفها و کف ها می توان از انواع عایقهای حرارتی طبق جزئیات پیشنهادی که در ضمائم ذکر گردیده استفاده نمود این عایقها شامل موارد ذیل می گردد :
ـ فوم (پلی یورتان)
ـ یونولیت (پلی استایرن)
ـ پشم سنگ
ـ پشم شیشه

3- پنجره ها

حدود 40% از اتلاف انرژی از طریق پنجره ها صورت می گیرد در صورتیکه در زمستان به قاب پنجره و یا شیشه آن دست بزنید خواهید دید که سرد است . این دلیل تبادل حرارتی بین قاب پنجره و شیشه با فضای بیرون است .
برای رفع این مشکل با استفاده از شیشه های دوجداره تبادل حرارتی از طریق شیشه به حداقل ممکن خواهد رسید .(در شکل ضمیمه خصوصیات یک پنجره دوجداره استاندارد شرح داده شده است ) برای کاهش تبادل حرارتی از طریق قاب پنجره دو راه حل وجود دارد :
- استفاده از قاب پنجره که ضریب حرارتی بسیار پائینی دارد (مانند قابهای پی ـ وی ـ سی )
- استفاده از نوعی قاب که بخش درونی و خارجی آن بوسیله یک عایق حرارتی از یکدیگر جدا شده‌اند

4- درزگیری

زمستانها که جلوی پنجره می‌ایستید احساس می‌کنید که هوای سرد از پنجره به داخل ساختمان وارد می‌شود این نفوذ هوا باعث سرد شدن فضای داخل شده و مصرف بیشتر سوخت را برای گرمایش به همراه دارد برای رفع این نقیصه دو راه‌حل وجود دارد .
استفاده از پنجره‌های استاندارد که بین قطعات ثابت و متحرک از نوارهای درزگیر استفاده شده و دور شیشه های دو جداره آن لاستیک و اسفنج عرضه می‌گردند بین قسمت متحرک و ثابت پنجره استفاده نموده و دور شیشه‌ها لاستیک مخصوص نصب نمائید .

5- عایقکاری حرارتی پوسته ساختمان

این نوع عایقکاری‌ها مشتمل بر موارد ذیل است :
- عایقکاری حرارتی سقفها
- عایقکاری حرارتی دیوارها
- عایقکاری حرارتی کفهای مجاور فضای باز
- استفاده از پنجره‌های مناسب در پوسته خارجی

6- جزئیات اجرائی :

جزئیات اجرائی مشتمل بر موارد ذیل میگردد که جزئیات آن طبق نقشه ضمیمه گویای آن است .
- عایقکاری دیوارها
- عایقکاری کفها
- عایقکاری سقفها

7- اقدامات بهینه‌سازی در طراحی تاسیسات ساختمانها

در جهت افزایش کارائی سیستمهای تاسیساتی و کاهش مصرف سوخت در ساختمانها تمهیدات ذیل پیشنهاد می‌گردد .

علیرغم اینکه مدت نسبتا؛ زیادی از پیدایش بتن نمیگذرد ( حدود 125 سال ) شناخت علل فساد در پروسه ی تحقیقات میدانی و جلوگیری از بروزآن ‏‏، مقاومت زیاد ، استحکام و شکل پذیری بتن استفاده از این ماتریال را بااستقبال روز افزونی مواجه ساخته است با توجه به گستردگی استفاده از بتن نتایجبهره وری از آن همواره رضایت بخش نبوده و در پاره ای از موارد مسائل و مشکلات

بیماری مهلک سرطان بتن Concrete Cancer چیست؟!

علیرغم اینکه مدت نسبتا؛ زیادی از پیدایش بتن نمیگذرد ( حدود 125 سال ) شناخت علل فساد در پروسه ی تحقیقات میدانی و جلوگیری از بروزآن ‏‏، مقاومت زیاد ، استحکام و شکل پذیری بتن استفاده از این ماتریال را بااستقبال روز افزونی مواجه ساخته است . با توجه به گستردگی استفاده از بتن نتایجبهره وری از آن همواره رضایت بخش نبوده و در پاره ای از موارد مسائل و مشکلاتیبوجود آورده است . در سازه های بتونی این پرسش مطرح است که آیا بتن با ترکیباتاولیه ی خویش به تنهایی توانسته است در شرایط زمانی و مکانی مختلف عملکرد بهینه ایداشته باشد ؟ متأسفانه بررسی ها و تحقیقات انجام شده در این زمینه ، پاسخ منفی رابدست می دهد . مقاله ی حاضر بر اساس تحقیقات میدانی انجام شده در زمینه ی شناخت عللفساد بتن در استان هرمزگان تهیه گردیده است . فساد پذیری سازه های بتونی که کاهشدوام سازه یی را به همراه دارد ، اسباب نگرانی سازه های مهمی چون مجتمع بندری شهیدرجائی ، سد میناب ، خط انتقال آب میناب – بندر عباس و دهها پروژه ی دیگر را فراهمساخته است . شناخت علل فساد بتن در پروسه ی تحقیقات میدانی و جلوگیری از بروز آن درقالب طرح مدیریت حفاظت بتن ، جمع بندی و ارائه گردیده است . لذا لازم است که قبل ازورود به بحث اصلی به تبیین اصطلاحات ویژه ای بپردازیم که کرارا؛ از آن استفادهخواهد شد . امروزه با عاریه گرفتن اصطلاح خوردگی از بخش متالوژی عنوان ؛ خوردگی بتن؛ ابداع شده است . در حالی که واژه خوردگی تعریف روشنی از چگونگی بروز فعل وانفعالاتی که تخریب زودرس بتن را بهمراه داردئ به دست نمی دهد . ازدیاد حجم فولاددرون سازه بتونی بر اثر واکنش های شیمیایی / الکتروشیمیایی ، سبب افزایش فشار درونبتن گردیده که نهایتا“ فرایند تخریب بتن را بهمراه دارد . در این مقطع ترمیم بتنمطلقا“ امکان پذیر نبوده و یا انجام آن با هزینه های گزافی همراه است . شباهت اینفرایند در بتن با بیماری مهلک سرطان عنوان سرطان بتن ( Concrete Cancer ) را مطرحنموده است . اما از ؟آنجا که فرایند تخریب بتونهای غیر مسلح به گونه دیگری است ،واژه فساد بتن را برای تبیین امری که تخریب بتونهای مسلح و غیر مسلح را بهمراه داردمناسب تر یافته ایم .

1- مدیریت حفاظت بتن

مدیریت حفاظت بتن در بر گیرنده تمامیموارد فنی و اجرائی در حد جزئیات است که طرح ، اجرا و بهره برداری از سازه های بتنیرا در بر می گیرد . کشاورزان با استفاده از واژگان کاشت ، داشتو برداشت تعریف جامعی رال در امر کشاورزی ارائه نموده اند . چنانچه ما نیز چنینتعریفی را برای امور عمرانی کشور داشته باشیم از به هدر رفتن میلیاردها ریال سرمایههای ملای جلوگیری کرده ایم .

1-1- اجزای تشکیل دهنده مدیریت حفاظتبتن

می توان اجزای تشکیل دهنده مدیریت حفاظتبتن را به طریق زیر فهرست بندی کرد :
الف – تأمین سرمایه

ب- تأمنین دانش فنی و نیروی انسانی متخصص

پ- شناخت مصالح و مواد اولیه

ج- شناخت عوامل فساد بتن

چ – شناخت اقلیم و عوامل محیطی

ح- تهیه مصالح و مواد مناسب و نگهداری آنهادر شرایط خوب و استاندارد

د- تحقیقات:

تحقیقات خود شامل دو جزء است که بهینهسازی و جایگزینی مواد جدید مقاوم در برابر عوامل فساد بتن و پیدا کردن روشهای جدیدمبارزه با فساد بتن را شامل می شود .

مسجد مهم‌ترین فضای معماری در سر‌زمین‌های اسلامی است که علاوه بر کارکرد دینی و مذهبی و معنوی همواره از نقش اجتماعی سیاسی نیز بر‌خوردار بوده استاهمیت نقش دینی و اجتماعی مسجد موجب شده است که معماران و برخی دیگر از هنرمندان در همه دوره‌های تاریخی تلاش خود را در راه خلق فضایی مناسب و شایسته برای نیایش صرف کنند

نقش هنر و معماری اسلامی در مسجد جامع ورامین

مسجد مهم‌ترین فضای معماری در سر‌زمین‌های اسلامی است که علاوه بر کارکرد دینی و مذهبی و معنوی همواره از نقش اجتماعی سیاسی نیز بر‌خوردار بوده است.اهمیت نقش دینی و اجتماعی مسجد موجب شده است که معماران و برخی دیگر از هنرمندان در همه دوره‌های تاریخی تلاش خود را در راه خلق فضایی مناسب و شایسته برای نیایش صرف کنند. به همین جهت است که مساجد هر دوره را می‌توان نمونه اعلای معماری و هنر آن دوره به شمار آورد. تقدیس مساجد را می‌توان مهم‌ترین عامل حفظ و بقای ساختمان مسجد‌های تاریخی دانست. ایرانیان پس از گرایش به اسلام فرهنگ مقدس اسلام را با فرهنگ غنی ایرانی عجین کردند و این شامل تمامی زمینه‌ها و از جمله معماری است. همان‌طور که گفته شد تنها چند نمونه مسجد در ایران وجود دارد که به سبک اولین مسجد اسلامی که به دست پیامبر اسلام(ص) ساخته شده، بنا شده است و پس از آن معماری ایران در مسیری شروع به حرکت کرد که زاییده آن حرکت امروزه در جای‌جای ایران به شکل بنا‌های عظیم و زیبای مسجد خود‌نمایی می‌کند.

تاریخچه مسجد جامع ورامین:  

بنای مسجد جامع ورامین در زمان سلطنت سلطان محمد‌ خدا‌بنده آغاز می‌شود. در این جا قسمتی از سفرنامه مادام دیولافوا را که در هنگام بازدید از ورامین در عهد ناصر‌الدین شاه قاجار به رشته تحریر کشیده شده است را نقل می‌کنیم:«... باری پس از چهار ساعت راهپیمایی و پایمال کردن محصول مزارع و شنیدن نا‌ملایمات از زارعین بام مخروطی شکل و گنبد مینای مسجدی که در میان مزارع سر بر‌آورده بود از دور پدیدار شد. این دهکده ورامین است. کمی بعد به آنجا می‌رسیدیم و در میان باغ‌ها که دیوار‌های گلی داشتند. داخل شدیم. در این باغ‌ها درختان میوه از قبیل گیلاس و زرد‌آلو و گوجه و هلو، جنگل انبوهی تشکیل می‌دادند. خوشبختانه نظر به توصیه‌ای که دکتر تولوزان به کدخدا نوشته بود ما توانستیم در خانه او فرود آییم. پس از تعارفات معموله و کمی استراحت به تماشای مسجد جامع ورامین رفتیم. این بنا در قدیم بسیار عالی و با‌شکوه بوده ولی اکنون ویرانه‌ای بیش نیست. مومنین هم از ترس فرود آمدن طاق برای عبادت به آنجا نمی‌روندو بنابراین سیاحت آن مانعی ندارد و هر کس می‌تواند آزادانه و بدون اشکال به تماشای این خرابه بپردازد.

 

هنر و معماری در مسجد جامع ورامین:  

مدخل مسجد دروازه‌ای ورودی است که تشکیل ایوان را می‌دهد که سرتاسر ضلع شمالی مسجد است و صحن مسجد حیاطی مستطیل شکل است وسط آن حوضی است که شبیه حوض‌های وسط قلعه‌های مسکونی و رباط‌‌ها است.ایوان شبستان بلند و زیبای مسجد جامع دارای کتیبه‌هایی ارزشمند است کتیبه‌های سوره جمعه در متن و در حاشیه کتیبه‌های کوفی آن از نمونه‌های خوب کتیبه‌های گچبری این عصر است. انواع طرح‌های اسلیمی و خط‌های عربی، کوفی و فارسی را دارا است.مادام دیو‌لافوا در سفر نامه خود از گنبد مینایی مسجد جامع یاد کرده است. این مسجد دارای چند کتیبه جالب است اولین کتیبه در سر در صحن مسجد واقع شده است. این کتیبه کاشیکاری بوده. کتیبه سر در حرم یا شبستان اصلی مسجد «یا ایها الذین امنو اذا نودی...» کتیبه بالای محراب و دور تا دور حرم «یسبح لله ما فی السموات و ما فی الارض...» کتیبه‌های بالای سر در ورودی از حرم به شبستان‌های شرقی و غربی ... اما کاشیکاری مسجد در قسمت‌های زیر دیده می‌شود.در قسمت سر در اصل مسجد، در زیر قوس اصلی سر در مسجد، همچنین دو ستون تزیینی که از دو طرف قوس تا بالا و راس آن ادامه پیدا کرده و در سر در حرم نیز زیر قوس نیم گنبد کاشیکاری از پایه قوس تا راس آن از دو طرف به طور کامل و همانند سردر اصلی مسجد وجود دارد.

 

بالای محراب، تا گوشوارها هیچ کاشیکاری وجود ندارد. در قسمت پایین حرم در کتیبه 3 در ورودی به شبستان‌های شرقی و غربی که قبلا در مورد آنها صحبت کردیم نیز کاشیکاری زیبایی خودنمایی می‌کند.

 

شگرف‌ترین گچبری‌های این مسجد در بالا و اطراف محراب مسجد وجود دارد. این گچبری‌ها با نقش‌های اسلیمی گل و بوته به شکل برجسته و کاملا زیبایی ایجاد شده‌اند پیچیدگی این طرح‌ها به قدری است که انسان به راحتی نمی‌تواند باور کند که قدرت دست یک هنرمند خالق آن بوده است.در حال حاضر به دور ساختمان دیواری کشیده شده که نقش حفاظ را به عهده دارد البته در گذشته این حصار وجود نداشته است. پس از گذشتن از این در دو راه برای ورود به صحن مسجد وجود دارد. یکی از ایوان شمالی و یا همان سردر ایوان شمالی مسجد که طی دهلیزی به صحن می‌رسد. دیگر از طریق ایوان شرقی که در وسط این ضلع دارای دری رو به همان سمت (مشرق) است. صحن مربع شکل مسجد مانند یک فضای تقسیم عمل می‌کند به طوری که فردی که وارد صحن می‌شود پس از وضو ساختن در حوض وسط صحن می‌تواند محل نشستن خود را در هر یک از چهار ایوان انتخاب کند. محور طولی مسجد جامع ورامین منطبق بر عکس مسیر خیابانی به همین نام است که به میدان قدیمی شهر منتهی می‌شود. در کنار این میدان که همگان قدمت آن را تصدیق می‌کنند برج علاالدوله با قدمت هشتصد ساله خودنمایی می‌کند. در انتهای خیابان، نگاه ما به سردر و گنبد مسجد گره می‌خورد و ابهت مسجد حواس انسان را معطوف به خود می‌سازد تا جایی که هنگام قدم زدن در این خیابان به سمت مسجد تا چند لحظه ای فرد از اطراف خود غافل می‌شود و اگر هشدار بوق اتومبیلی به صدا در نیاید چه بسا که اتفاقی برای انسان رخ دهد. اینکه این مسجد دقیقا در محور طولی این معبر واقع شده مسلما اتفاقی نبوده است. به دلیل اینکه ورامین بر یک دشت هموار واقع است در گذشته که ارتفاع ساختمان‌ها خیلی کمتر بوده گنبد مسجد جامع راهنمای خوبی برای مسافرانی بود که به سوی این شهر می‌آمدند.

مواد لازم برای نقاشی سیلیکات یافتن یک روش نقاشی که هیچگونه نقطه ضعفی نداشته باشد بسیار غریب به نر می‌رسد این موضوع در مورد نقاشی با تکنیک بی نظیر «سیلیکات »نیز صدق می‌کندبسیار ضروری است که کار در این روش روی سطوح هموار وجاذب انجام گیرد ترکهایی که بر اثر جمع شدن سطح بوجود می‌آیند،

مواد لازم برای نقاشی سیلیکات

یافتن یک روش نقاشی که هیچگونه نقطه ضعفی نداشته باشد بسیار غریب به نر می‌رسد. این موضوع در مورد نقاشی با تکنیک بی نظیر «سیلیکات »نیز صدق می‌کند.بسیار ضروری است که کار در این روش روی سطوح هموار وجاذب انجام گیرد. ترکهایی که بر اثر جمع شدن سطح بوجود می‌آیند، همچنین سوراخهای پرشده، به وضوح بعد از اتمام کار در این تکنیک مشاهده می‌گردند. مسئله مهم این است که نباید روی سطوحی که قبلا با آب آهک یا محلولهای رنگی یا رنگ روغن نقاشی شده اند کار کرد. در واقع هیچ ماده حلالی نمیتواند آنطور که باید و شاید رنگ روغن را از روی سطح بردارد، تاآنکه رنگ «سیلیکات» بتواند بخوبی جذب زمینه گردد.

براساس تجربیاتی که مولف در این زمینه داشته می‌توان ابزار کرد که : آب آهک و یا رنگهای محلول را میتوان با برسهای سیمی-آنچنانکه دانه‌های شن لایه بتوانند، ماده سیلیکات را بطور همیشگی درون خود حفظ و نگهداری کنند-برداشت.

تولید کنندگان رنگهای «سیلیکات» مواد مناسب کمکی را برای استفاده در شرایط حاد پیشنهاد می‌کنند. بعنوان مثال ماده «فیکس کروست» ساخت «لوهوالدورک» وماده«دوموسیلین» ساخت «سیلین فارب ورک» برای جلوگیری از تکه تکه شدن لایه رنگ ویا کار روی سطوح ناهموار و یا لایه‌های تعمیری عرضه شده اند.

مایع «اچینگ» برای لایه سیمانی خالص وساروج شنی که اصولا سطوح بسیار جاذبی هستند،مطرح می‌گردد. استفاده از محلول «هیداکسیدباریم» در صورت استفاده بر روی دیوار، حالت دیوار را بطور مرتب از «سولفات کلسیم» به «سولفات باریم» تغییر می‌دهد واین امکان را بوجود می‌آورد که حتی در موارد اضطراری بتوان روی لایه سنگ گچ نیز کار کرد. اینگونه مواد را میتوان از تولید کنندگان مختلف وتحت عناوین تجاری تهیه کرد. مسئله ای که بسادگی نمی توان برای آن راه حلی پیشنهاد وعرضه کرد موضوع رطوبت بالارونده زمین است. این مشکل در واقع به نقاش مربوط نمی شود وبرای آن باید به معمار و یا مهندس سازنده بنا مراجعه کرد. در هر حال هنرمندان مایلند که برای بعضی نقائص فنی مواد یا محصولات یک تولید کننده خاص ویا بعضی تکنیکهای بخصوص را بهانه کار خود قرار دهند. در بخشهای قبل راجع به سه مشخصه اصلی تکنیکهای نقاشی صحبت شد.

هنگامی که برای یافتن دلایل نقاط ضعف جستجو می‌شود باید تمامی عوامل را بطور یکسان مورد توجه قرارداد، این مسئله شالم روش‌های کاری- مورد اجرا برای ترکیب موادرنگی وحلال-زمینه کار ووسائل دیگر نیز می‌شود.

مسئله دیگری که در انتها باید به آن اشاره کرد، انواع صمغ ترکیبی انتشاری است که فضاهای کار را امتداد می‌بخشد و امکانات عملی مناسبی را برای اجرا ایجاد می‌کند. در ضمن گفته میشود این ماده بعنوان یک تثبیت کننده نیز عمل می‌کند.

اسگرافیتوی خشک

(توضیح: «اسگرافیتو» نوعی تزئین روی ظروف سفالین و غیره است که در اثر خراشیدن سطح ظرف ، و رنگ کردن آن ایجاد می‌شود، مثل بعضی ظروف مربوط به قرن 17 که در شهر بولونا ساخته می‌شد.

در ابتدای بحث باید روی این نکته تاکید کرد که این روش شکل دیگری از تکنیک «اسگرافیتو» سنتی معمول است. به هر حال از آنجایی که این روش قادر بوداثرات قابل توجه وجذابی را بوجود آورد «اسگرافیتوی» خشک، بتدریج یک روش مورد پسند ومقبولی گشت. تا زمانی که یک کار با ایمان واعتقاد هنری صحبت می‌کند و تا وقتی که یک هنرمند موارد مورد مصرفش را درست وصحیح بکار می‌برد، هر روشی- هر چند هر غیرطبیعی و عجیب- می‌تواند مناسب باشد وبرای اجرا تجویز گردد. خراشیدن یک لایه خشک، البته خارج از این بحث می‌باشد، اما در هر حال اینکار به آسانی روی یک لایه نازک و یا تا حدی کلفت لایه آب آهک انجام پذیر است.

وسائل مورد استفاده در این روش، تراشنده‌های قوس دار- ویا با حالتهای دیگر-هستند.

این موضوع قبلا نیزذکر شده است که برای تزئین یک دیوار با روش «اسگرافیتو» بایستی آنرا به قسمتهایی که بتوان طی مدت یک روز روی آن کار کرد، تقسیم نمود. اگر چه در مقایسه با «فرسک» مدت زمان بیشتری در این روش در اختیار هنرمند قراردارد. پس برای «اسگرافیتو» میتوان بزرگترین اندازه‌ها را آماده و ملاطگذاری کرد وسپس نقاشی نمود.

بدین ترتیب هنرمند میتوان هر زمان که مایل است و به هر مدت که دوست دارد روی دیوارش کار کند. برای انتقال طرح باید «کارتن»(طرح مقدماتی) را سوراخ کرد و روی کاربرد. خطوطی که بعد از طرح گذاری روی سطح بوجود می‌آیند وبرای کار لازم هستند را میتوان بعد بوسیله پارچه پاک کرد.

نقاشی برلین به نام «ویلهلم دوهم» که اکنون در امریکا زندگی می‌کند، دیوارهای عظیم یک کلیسا را به طریق زیر کار کرد:ابتدا یک لایه اکسید قرمز حاوی دانه‌های خشن توسط یک بنای ماهر روی دیوار رفت، سپس سطح کار با استفاده از یک ماله کاملا صاف شد این کار باعث گردید که دانه‌های خشن موجود در ملاط اثرات ناجوری را در سطح کار بوجود آوردند( یعنی همان حالتی که گاهی اوقات بر روی دیوارهای نمای خارجی بعضی ساختمانها دیده می‌شود.)

زمانی که لایه، خود را آنقدر گرفت که رنگهایش به سادگی نریختند، مایع‌آب آهک کمرنگ با استفاده از یک قلم کار کرده به آرامی روی کار رفت، در این حال دقت می‌شد که از دویدن رنگ توی خراشهایی که توسط دانه‌های خشن بوجود آمده بودند خودداری شود. این سطح ناهموار، یک ظاهر زنده خوشایند به دیوار می‌داد. در فضاهای بزرگی که از وسائل خراش دهنده استفاده می‌شد سطح ناهموار از برداشته شدن کامل آب آهک سطح کار جلوگیری می‌کرد و این عمل باعث بوجود آمدن یک سطح و بافت خوشایند می‌گردید.

این مثال می‌تواند این موضوع را ثابت کند که یک هنرمند با استفاده از تجربیات کاری و همچنین ابداعات ذهنی می‌تواند راه و طریق بیان خاص خویش را پیدا و عرضه کند. این روش نه تنها برای اجرای کارهای بزرگ روی دیوارهای عظیم، حتی روی کارهای کوچک وجزئی نیز قابل استفاده می‌باشد. این نوع کار که بطور اجمال و گذرا در اینجا مطرح شد بسیار به کار گرافیستها نزدیک است. برای مثال ملاط معمولی یک دیوار می‌تواند با یک رنگ تیره پلاستیک رنگ آمیزی شود که این ملاط در عمل می‌تواند با یک لایه رنگ روشن پوشانده شود.قبل از آنکه لایه رنگ نرم، سفت شود، خطوط لازم و مناسب را می‌توان با استفاده از تراشنده‌های معمولی یا حتی با یک چاقوی جیبی و یا به وسیله قلم خراشنده کارهای «اچینگ» عمل آورد و کارکرد. و در ضمن می‌توان فقط به خط بسنده نکرد وسطوح مناسب را از کار کاملا در آورد. بهتر است رنگ زیرین از چندین لایه تشکیل شده باشد تا یک وقت بر حسب اتفاق به لایه اصلی صدمه ای نرسد. روشهای مختلف دیگری را می‌توان با استفاده از رنگهای تیره روی رنگهای روشن بوجود آورد. مثلا بافتهای گوناگونی میتوان با استفاده از رنگهای تیره روی رنگهای روشن بوجود آورد. مثلا بافتهای گوناگونی میتوان با استفاده از شانه‌های فولادی بوجود آورد. برسهای سیمی و سمباده‌های خشن و یا تکه‌های شیشه نیز در این زمینه مناسبند. اما باید توجه کرد که هنرمند نباید فریفته ووسوسه شود تا برای بدست آوردن اثرات بی ارزش و ساده به کار صدمه زند و به قول معروف بیش از حد لازم افراط نماید.

اسگرافیتوی خشک روی ساروج شنی

این نوع از «اسگرافیتو»ی خشک ، نمونه ای از تطبیق هنر مدرن، با محیط نامانوس بوجود آمده توسط ساختمانهای امروزی است. امروزه نمای بسیاری از ساختمانهای تجاری و یا حتی کلیساها، با همان ساروج شنی که در آن استفاده شده رها می‌شود و هیچ گونه لایه پوشاننده دیگری روی آن نمی آید. چنین دیوارهایی اگر بخواهند تزئین شوند، بهترین راه،خراشیدن و کندن همان ساروج شنی است. برای نفوذ وبریدن سطح سخت ساروج از سمباده‌های با چرخش سریع استفاده می‌شود. نقاشی بنام «تئودور ورنر شرودر» این روش را توسعه وبسط داد.او برای کار خود از یک دستگاه با سرعت بالا ساخت کارخانه «بوش» با دوری در حدود 24 هزار دقیقه و با تیغه‌های قابل تعویض صفحات سمباده استفاده کرد. هر کس با کمی تمرین می‌تواند از این وسیله کوچک الکتریکی استفاده کند. در صورتیکه لبه چرخنده صفحه با زاویه ای خص با دیوار تماس پیدا کند خطوط نازکی را بوجود می‌آورد که در صورت نیاز میتون آن‌ها را پهن و بازتر کرد. خطوط مستقیم مایل وقوس دار را با این روش می‌توان بوجود آورد. برای داشتن دقت لازم ضروری است که صفحه گردنده را هر چند یک بار تیز کرد تا بتوان خطوطی مشخص و دقیق بدست آورد. چرا که سختی سطح کار استهلاک قابل توجهی ایجاد می‌کند. باید متذکر شد که استفاده از «بندپیچهای غلطنده ایمنی» را نمی توان توصیه کرد چرا که دانه‌های چسبیده شده در طی عمل تراشیدن از سطح این وسائل کنده می‌شوند.

عمل انتقال «کارتن » طبق معمول (روش قبلی) بر روی سطح کار انجام می‌شود. بهترین طرحها برای این روش طرحهای کشیده و خطی هستند. «اسگرافیتو»ی شنی را رنگهای «سیلیکات » میتوان رنگامیزی کرد چرا که این رنگها با فرآیند شیمیایی خود بخوبی به سطح نفوذ می‌کنند روش دیگری که در این زمینه میتوان بکار برد رنگامیزی سطوح با استفاده از رنگهای «سیلیکات » و کندن خطوط از میان آنهاست.

این روش بخصوص برای دیوارهایی که با آجر سفید شده کار شده اند مناسب است چرا که نرمی آجر، امکان انجام سریع کار بدون تلاش بیش از حد را می‌دهد. در صورتی که طرح بجای سطح شنی به روی لایه سیمان اجرا شود استفاده از آسیاب‌های ساخت کارخانه «بوش » با حدود وزن 5 پوند(حدود 3 کیلو) به مراتب از نوع ذکر شده اول مناسب تر و راحت تر است. در لایه‌های نرم تر تزئینی، کندن خطوط، کاملا دقیق نخواهد بود. «اسگرافیتو»ی شنی یکی از متداولترین روشهایی است که هنرمندان مجبور به انجام و تطبیق خود با آن هستند وتکنیکی است که طی کار،هنرمند، خود معلم خود خواهد بود.

تکنیکهای فرسک

مقدمه